Τα χρώματα που συνδυάζει ο δημιουργός για να πετύχει τις αποχρώσεις αποτελούν τη χρωματική παλέτα. Τα χρώματα αυτά σχεδόν πάντα τα αγοράζει έτοιμα σε σωληνάρια ή κουτάκια. Τα πιο γνωστά υλικά, όσον αφορά τη ζωγραφική, είναι τα λάδια, τα ακρυλικά, η ακουαρέλα, η τέμπερα και τα μελάνια.
Η χρωστική ουσία, δηλαδή η ουσία που καθορίζει το χρώμα, είναι συνήθως η ίδια. Η ποσότητά της καθορίζει την τιμή και την ποιότητα του υλικού. Έτσι, αν έχουμε το συστατικό για ένα μπλε χρώμα, παλιά η σκόνη lapis lazuli ενώ σήμερα τεχνητό συστατικό και τη σκόνη αυτή την ανακατέψουμε με παπαρουνέλαιο, θα φτιάξουμε χρώμα λαδιού. Αν την ίδια σκόνη την ανακατέψουμε με συνθετικό μέσο, θα έχουμε ακρυλικό, με μέλι και κόμη ακουαρέλα, κ.λπ. Παρακολουθώντας τη συνολική δουλειά ενός ζωγράφου, βλέπουμε μια χρωματική συνοχή. Συνήθως, οι ζωγράφοι αφού πειραματιστούν, ακολουθούν στη συνέχεια μια συγκεκριμένη παλέτα. Αν, παραδείγματος χάριν, κάποιος μιμηθεί ένα έργο ως εξάσκηση, θα πρέπει αρχικά να καταλάβει τον τρόπο και τα χρώματα του δημιουργού και στη συνέχεια την πινελιά και τον χαρακτήρα (το φως και η σκιά δημιουργούν τον όγκο και ζωντανεύουν το δυσδιάστατο έργο).
Το μυστικό στη ζωγραφική είναι να αποκωδικοποιήσεις το χρώμα. Εν συνεχεία, μπορείς να επιλέξεις ρεαλιστικά ή αφαιρετικά θέματα, ανάλογα με το γούστο. Το σημαντικό όμως πιστεύω είναι να καταλάβεις το χρώμα και το βάθος του. Υπάρχουν σίγουρα οι γενικοί κανόνες που καθορίζουν με λέξεις τα χρώματα που έχει η σκιά, το φως, οι διάφορες επιφάνειες. Το ωραίο όμως είναι όταν αρχίζεις να το καταλαβαίνεις αλλιώς. Νομίζω ότι η σωστή έκφραση είναι να το αποκωδικοποιήσεις. Όταν το αποκωδικοποιήσεις, ό,τι χρώμα και να δεις μπορείς να το φτιάξεις εύκολα, αυτόματα. Ποτέ δεν σκέφτεσαι μήπως να βάλω από αυτό ή από το άλλο, απλά τα ανακατεύεις.
Η δική μου παλέτα
Θυμάμαι, όταν ήμουν στο Γυμνάσιο και μάζευα μερικά χρήματα, πήγαινα με τον φίλο μου τον Τάσο σε ένα μαγαζί στο Μαρούσι να αγοράσω υλικά (το μαγαζί υπάρχει ακόμη!!). Πάντα μπερδευόμουν από την πληθώρα των επιλογών. Τα χρώματα στο stand ήταν αμέτρητα και δεν ήξερες ποιο να πρωτοπάρεις. Μετά το Λύκειο, παράλληλα με τη σχολή γραφιστικής, ξεκίνησα μαθήματα ζωγραφικής. Εκεί, οι καθηγητές μας έμαθαν τους βασικούς κανόνες και έτσι η χρωματική μου παλέτα περιορίστηκε. Και πάλι όμως, ήταν αρκετές οι επιλογές και για να πετύχω μια δύσκολη σκιά ή απόχρωση, έπρεπε να ρωτάω.
Το ίδιο και στην Αγιογραφία, ποτέ δεν ήμουν σίγουρος τι γίνεται όταν ανακατεύεις τα υλικά. Αυτό ήταν κάτι που με προβλημάτισε για αρκετά χρόνια. Έτσι, έδωσα βάση κυρίως σε μονόχρωμα σκίτσα και σε έργα με κάρβουνο και μελάνι.
Τα επόμενα χρόνια με βρήκαν με δικό μου δημιουργικό γραφείο και πληθώρα σημαντικών δουλειών βγήκαν από το ατελιέ. Μαρκίζες για θέατρα, συσκευασία γνωστών προϊόντων, εξώφυλλα σε περιοδικά, cd, έντυπα, κ.λπ. Στα σημαντικά έργα παρατηρούσα προσεκτικά όλη την διαδικασία εκτύπωσης, ώστε να ελέγχω το τελικό αποτέλεσμα. Κατανόησα τον τρόπο λειτουργίας των μηχανών offset - είχα παρακολουθήσει μαθήματα φωτολιθογραφίας και ήξερα από μοντάζ - και αυτό με επηρέασε.
Στο σημείο αυτό, θα αναφέρω πολύ απλά και σύντομα τη λογική της εκτύπωσης. Οι φωτογραφίες, τα έντυπα και ό,τι κρατάτε στα χέρια σας εκτυπωμένο είναι λίγο έως πολύ φτιαγμένα με τον ίδιο τρόπο. Μια έγχρωμη φωτογραφία μπορεί να χωριστεί σε 4 χρώματα. Οποιαδήποτε φωτογραφία, είτε είναι άνθρωπος είτε καρέκλα, αναλύεται σε 4 χρώματα. Τα χρώματα αυτά, σύμφωνα με το αφαιρετικό σύστημα χρωμάτων CMYK, είναι: γαλάζιο, ματζέντα, κίτρινο και μαύρο. Η ομορφιά είναι ότι, όταν το ένα χρώμα μπει πάνω στο άλλο στη σωστή ποσότητα, δημιουργούνται όλα τα άλλα χρώματα. Αν βάλεις δηλαδή λίγο γαλάζιο, λίγο ματζέντα και λίγο κίτρινο, μπορείς να έχεις ένα πράσινο της ελιάς. Τα ίδια χρώματα σε άλλη αναλογία δίνουν ένα μπλε βαθύ του ουρανού. Σε άλλη αναλογία (τα ίδια πάντα χρώματα) μια απόχρωση του δέρματος.
Με βάση αυτή τη λογική, μετά από πάρα πολλούς πειραματισμούς κατέληξα στο συμπέρασμα ότι με ultramarine, alizarin crimson (βαθύ κόκκινο), κίτρινο ανοιχτό και συμπληρωματικά λευκό και burnt umber (καφέ) μπορείς να φτιάξεις όλες τις αποχρώσεις. Τηρώντας την αρχή να μην είναι κανένα χρώμα ατόφιο από το σωληνάριο, αλλά αντίθετα όλες οι αποχρώσεις να έχουν λίγο από όλα, πετυχαίνεις μια χρωματική ενότητα. Το ωραίο είναι ότι ο συνδυασμός αυτών των χρωμάτων δουλεύει σε όλα τα υλικά, γιατί όπως είπαμε στην αρχή αφού έχουν το ίδιο βασικό συστατικό λειτουργούν με τον ίδιο τρόπο.
Παρατήρησα ότι, μετά από μερικά χρόνια, καταλαβαίνεις σε μεγαλύτερο βάθος το χρώμα και δεν έχεις να ασχοληθείς πλέον με τους κανόνες, αλλά ερμηνεύεις αυτά που βλέπεις. Όταν λέω ερμηνεύεις, εννοώ, βλέποντας ας πούμε έναν σκούρο καφέ καναπέ, καταλαβαίνεις ότι έχει καφέ, μπλε, λίγο κόκκινο και λίγο κίτρινο. Στις σκιές έχει τα ίδια χρώματα, αλλά πιο πολύ μπλε και κόκκινο, ενώ στα φώτα πιο πολύ κίτρινο.
Καταλαβαίνοντας τα χρώμα, μπορείς εν συνεχεία να αφαιρείς από την φόρμα και να απλοποιείς τα σχέδια, δίνοντάς τους όγκο με τη χρήση του χρώματος και όχι των σχημάτων.
Είναι μια συνεχής και όμορφη εξέλιξη για κάθε δημιουργό.